Ổ khóa cửa đầu tiên (chỉ có ổ khóa và chìa) đã được tìm thấy trong tàn tích tại Nineveh, thủ đô của Assyria cổ đại. Tuy nhiên, dường như mọi người quên đi mà không biết rằng các ổ khóa cửa đã tồn tại cùng chúng ta hàng ngàn năm, xuất phát từ nhu cầu của con người về việc bảo vệ đồ vật quý giá. Qua bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp các thông tin liên quan đến sự phát triển của ổ khóa xưa và nay, đồng thời, phần nào cũng sẽ nói lên được sự đa dạng ổ khóa cửa trong cuộc sống hiện đại.
Sau tàn tích tại Nineveh, người ta tìm thấy ổ khóa chốt bằng gỗ tại Ai Cập (bao gồm then, vật cố định cửa và chìa khóa). Khi chìa khóa được lắp vào, các chân trong vòng cố định sẽ được nhấc ra khỏi các lỗ khoan bên trong then, di chuyển và khóa được mở. Khi chìa khóa được tháo ra, các chốt rơi vào then và chấm dứt sự di chuyển.
Trên con tàu Vasa của Thụy Điển, chìm năm 1628, người ta thu hồi được mẫu ổ khóa ba đĩa đơn giản từ một chiếc hộp gỗ. Người ta cho rằng các ổ khóa kim loại đầu tiên xuất hiện vào những năm 870 và 900, đến từ những thợ người Anh. Đồng thời, chìa khóa được phát minh bởi người Hy Lạp cổ đại Theodorus of Samos vào khoảng thế kỷ 6TCN.
Tại La Mã, người giàu có thường sử dụng các hộp có khóa để đựng những vật có giá trị, sau đó dùng chìa khóa làm nhẫn đeo ở ngón tay. Dấu hiệu này mang hai lợi ích: (1) Có thể giữ chìa khóa luôn bên cạnh; và (2) là người khác sẽ hiểu rằng những người này thuộc tầng lớp giàu có, đủ tiền và trang sức để chi trả
Với sự khởi đầu của cuộc cách mạng công nghiệp cuối thế kỷ 18, ổ khóa cửa được sản xuất với độ phức tạp ngày càng gia tăng. Đầu thế kỷ 20, các nhà nghiên cứu vẫn lưu giữ lại mẫu khóa và chìa tại Vân Nam, Trung Quốc.
Năm 1778, Robert Barron đã hoàn thiện khóa đòn bẩy, sử dụng đòn bẩy để ngăn những then di chuyển trong khóa. Khi sử dụng, ta nâng đòn bẩy đến một chiều cao nhất định thì then sẽ trượt qua, khóa mở. Số lượng đòn bẩy có thể khác nhau tùy theo độ phức tạp, thông thường sẽ là một số lẻ để tạo nên sự đối xứng hai bên.
Năm 1818, ổ khóa cửa đòn bẩy đã được phát triển lên bởi Jeremiah Chubb. Trong một vụ trộm tại Portsmouth Dockyard đã cảnh báo Chính phủ Anh về việc sản xuất ra một loại ổ khóa mà chỉ có đúng một chìa để mở. Chubb đã phát triển ra khóa dò Chubb (nay chúng ta vẫn có thể tìm thấy nó với tên két sắt Chubb). Với ổ khóa này, nó làm thất bại tất cả các cách thức đột nhập hay cậy khóa và chỉ cho phép người sở hữu mở khóa. Chubb đã được trao thưởng 100 bảng Anh sau khi các thợ khóa ra sức tìm cách mở khóa nhưng thất bại trong vòng 3 tháng.
Về sau, anh em nhà Chubb đã mở một công ty chuyên sản xuất và buôn bán các loại ổ khóa chìa khóa. Các sản phẩm luôn được cải tiến về độ phức tạp để hạn chế trộm cắp hay những người có ý đồ xấu xa. Năm 1835, anh em nhà Chubb đã được nhận bằng sáng chế. Năm 1847, chìa khóa của Chubb sử dụng 6 đòn bẩy thay vì 4 đòn bẩy như trước. Sự phát triển của ổ khóa cửa dường như không bao giờ giậm chân tại chỗ.
Năm 1784, thay vì sử dụng đòn bẩy di chuyển như Barron và Chubb, nhà phát minh Joseph Bramah đã sử dụng khóa hình trụ với các rãnh chính xác dọc theo bề mặt, sự trượt của tấm kim loại tác động vào sự di chuyển của then, cho phép ổ khóa mở ra. Trong cùng năm đó, Bramah đã mở công ty Khóa BRAMAH tại 124 Piccadilly, trưng bày sản phẩm ông đặt tên là “Challenge Lock”, thách thức những ai nghĩ rằng có thể mở được loại khóa này, sẽ được ông trao tặng phần thưởng trị giá 200 bảng Anh. Thử thách này đã tồn tại hơn 67 năm, tại cuộc triển lãm lớn năm 1851, thợ khóa người Mỹ Alfred Charles Hobbs đã mở được khóa và được trao thưởng sau nhiều tranh luận. Hobbs đã nỗ lực trong vòng chính xác là 51 giờ, trải qua 16 ngày nghiên cứu và thực hiện.
Tuy nhiên, khi nói về phiên bản ổ khóa hiện đại thì loại khóa được sử dụng đến ngày nay là của nhà sáng chế người Mỹ Linus Yale, Sr. năm 1848. Mẫu thiết kế này sử dụng các chân có độ dài khác nhau để ngăn khóa mở. Vào năm 1861, Linus Yale, Jr. lấy cảm hứng từ mẫu khóa những năm 1840 do cha ông thiết kế, ông đã tạo ra mẫu khóa phẳng nhỏ với cạnh răng cưa và chân có độ dài khác nhau. Khóa Yale chính là một phiên bản hiện đại mà mọi người vẫn thường sử dụng cho đến tận bây giờ.
Kết lại giai đoạn này, các mẫu ổ khóa cửa cận hiện đại lại tiếp tục được duy trì và cải tiến. Phần lớn các loại ổ khóa cửa hiện nay đến từ phát minh của Bramah, Chubb và Yale.
Xem ngay bài viết Ổ khóa cửa thông phòng thông minh tại đây!!!
Ngày nay, người ta lựa chọn các loại ổ khóa cửa tùy thuộc vào chất liệu cửa và nhu cầu về việc đảm bảo an toàn. Với mỗi loại chất liệu cửa và từng nhu cầu thì các mẫu mã ổ khóa cửa cũng từ đó mà phát triển vô cùng đa dạng. Sau đây, chúng ta có thể điểm qua 5 loại ổ khóa cửa thường được tìm kiếm và sử dụng hiện nay.
Đây có lẽ là loại ổ khóa đơn giản nhất hiện nay, được sử dụng rộng rãi tại nhiều nơi ở Việt Nam, đa số phù hợp với người dùng có thu nhập thấp vì nó phù hợp với nhu cầu của họ. Ổ khóa bấm có duy nhất một then chốt qua cầu khóa, có hình cung. Khi khóa ta giữ chặt phần chốt và then bấm lại, khi mở thì dùng chìa kim loại để mở.
Cũng vì khá đơn giản nên loại khóa này không đảm bảo độ an toàn cao. Dễ bị làm giả chỉa hoặc bị cắt then để đột nhập. Người sử dụng loại khóa này không nên để quá nhiều vật quý tại nhà hoặc trong phòng.
Nhắc đến khóa cửa nắm tay tròn là nhắc đến ổ khóa cửa nhôm và ổ khóa cửa gỗ, điều này đến từ sự phù hợp của khóa cửa nắm tay tròn với các chất liệu nhôm, gỗ, cùng nhu cầu an toàn vừa phải, thường là các cửa phòng bên trong nhà, không đòi hỏi quá cao về sự an toàn mà chỉ là đảm bão đủ về độ riêng tư. Thông thường, loại khóa này được lắp cho phòng ngủ, cửa hành lang, nhà vệ sinh…
Khóa cửa nắm tay tròn chia làm 2 loại: Loại có chìa khóa kèm theo và loại không chìa. Cấu tạo bao gồm: 2 tay nắm tròn ở 2 bên cửa, thân khóa nằm gọn trong khung cửa, ngõng khóa nối giữa thân khóa đến cạnh cửa để chốt. Để chốt cửa, chúng ta ấn vào nút bên trong khóa, tay nắm ngoài cửa sẽ bị chốt cứng lại, người bên ngoài không thể tự tiện vào bên trong khi chưa có sự cho phép. Nếu muốn mở từ bên ngoài thì cần vặn chìa 45 độ tùy bên trái hoặc phải, nếu muốn mở từ bên trong thì chỉ cần xoay tay nắm cửa.
Lưu ý, đối với loại khóa này thường chúng ta mắc phải lỗi dễ bỏ quên chìa khóa bên trong do trẻ con lỡ tay chốt từ bên trong mà không biết cách mở.
Ổ khóa cửa tay gạt được dùng cho cửa gỗ hoặc cửa nhôm kính. Điểm đặc biệt là khóa tay gạt thường gồm 2 chốt, một chốt khóa bằng chìa, một chốt khóa bằng tay để nâng cao độ an toàn so với khóa cửa nắm tay tròn. Để mở hoàn toàn loại khóa này ta cần đến chìa khóa kim loại đính kèm cho mỗi ổ khóa.
Tuy nhiên, khóa cửa tay gạt vẫn mắc phải một nhược điểm đó là dùng kèm chìa, dễ dẫn đến việc quên hoặc mất chìa, hoặc bị giả chìa khóa cậy cửa.
Loại ổ khóa này khá thông dụng cho các loại cửa cuốn tấm liền. Cấu tạo khóa đơn giản, luôn dùng kèm chìa kim loại để mở. Khi khóa hoặc mở luôn luôn phải lưu ý mở đúng hướng, đúng chiều, tránh vặn khi không mở được vì chìa có thể sẽ bị gãy. Một nhược điểm của loại ổ khóa này là khi thay thế lúc hỏng hóc sẽ rất phức tạp.
Đây có lẽ là trạm dừng của chặng đường phát triển của các loại ổ khóa nếu ta chưa tính đến tương lại. Ổ khóa cửa thông minh bao gồm: ổ khóa vân tay, ổ khóa từ… Có lẽ với nhiều gia đình thì các loại ổ khóa thông minh này còn khá xa lạ, chính vì thế, chúng tôi xin được mô tả khá chi tiết về loại này.
Đây là loại ổ khóa có đầu đọc từ, ổ được làm bằng kim loại, chìa khóa đặc biệt lại là thẻ từ (loại thẻ khá giống thẻ ATM, phủ từ tính, riêng biệt cho từng ổ khóa từ). Khi sử dụng, bạn chỉ cần đút thẻ từ vào khe hoặc ổ, đúng loại thẻ, cửa sẽ được mở. Ưu điểm là với hình dạng không khác gì thẻ ATM, chúng ta có thể dễ dàng cho vào ví mang theo mà không sợ quên như các loại chìa cơ kim loại. Bên cạnh đó, độ an toàn cũng cách xa so với các loại ổ thông thường, không tốn kèm nguồn điện.
Giá cả của loại ổ khóa này cũng giao động tùy thuộc vào việc nhập hàng: Sản phẩm của Hàn (từ 1.800.000 – 1.900.000 VND/ ổ), sản phẩm của Nhật ( 2.600.000 – 2.700.000 VND/ ổ nhỏ & 3.500.000 – 3.700.000 VND/ ổ lớn)…
Ổ khóa vân tay là loại ổ khóa thông minh sử dụng vân tay làm chìa, vân tay cũng là thứ mà chúng ta không thể nào quên nếu ra khỏi nhà. Sự độc nhất của dấu vân tay cá nhân làm cho loại ổ khóa này trở nên vô cùng cao cấp bởi chất lượng và độ an toàn mà nó mang lại cho người sử dụng. Các loại ổ khóa vân tay thông dụng hiện nay trên thị trường bao gồm: Khóa Kitos, Kaadas, Unicor, Dessmann của Đức…
Tiên tiến hơn, một số ổ khóa vân tay có thể kết hợp với cả thẻ từ, mã số hay chìa khóa cơ tích hợp bên trong cùng một ổ để tạo sự thuận tiện cho người dùng.
Đối với cửa gỗ, chúng ta có thể tạm chia thành hai loại: cửa gỗ đại sảnh và cửa gỗ thông phòng. Nếu bạn đang tìm mua ổ khóa cửa gỗ đại sảnh thì chắc chắc cần tìm đến các loại sản phẩm đảm bảo an toàn cao, chất liệu bền chắc, không bị tác động bởi mưa, khó bị cậy cửa như đồng hoặc inox. Chúng tôi gợi ý các ổ khóa cửa bằng inox nguyên bản, bởi vì chúng sẽ không hoen gỉ theo thời gian, không mất màu và đặc biệt sẽ luôn tạo cảm giác sản phẩm hoàn toàn mới mỗi khi nhìn ngắm dù cho bạn có đặt nó ở bất kỳ đâu, khí hậu khắc nghiệt như thế nào đi chăng nữa. Điều kế tiếp là các bạn nên sử dụng loại ổ khóa 2 đầu (có thể mở từ bên ngoài hoặc từ bên trong) vì đây là yếu tố cần thiết cho ổ khóa cửa gỗ đại sảnh, giúp bạn chốt cửa kể cả khi ra ngoài hoặc nghỉ ngơi trong nhà.
Các thương hiệu khóa cửa gỗ uy tín bạn có thể tìm hiểu là: Kitos, Dessmann, Kaadas, Unicor, Jep-Japan, Midaco, Safari,… Các loại khóa cửa gỗ phù hợp gồm: ổ khóa vân tay, ổ khóa từ, ổ khóa cửa tay gạt…
Còn đối với ổ khóa cửa gỗ thông phòng thì bạn nên chọn khóa có 1 đầu (chỉ mở được ở một bên cửa, thường là bên ngoài, bên trong để chốt cửa) để đảm bảo cảm giác riêng tư. Ta có thể tin tưởng các thương hiệu: Kitos, Abus, Jep-Japan, ổ khóa cửa Việt Tiệp…
Đối với cửa sắt thì đa số là là cửa cổng, cần đảm bảo độ an toàn cao. Chính vì vậy, mọi người nên lựa chọn các sản phẩm với số tiền tương đối cao để đảm bảo an toàn cho ngôi nhà của mình. Hiện nay, các loại khóa cửa vân tay, khóa thẻ từ, khóa cửa thông minh… đang được sử dụng rộng rãi với độ an toàn khá hoàn hảo trong bối cảnh hiện tại.
Các bạn không cần phải mang theo chum chìa khóa mà chỉ cần chính những ngón tay xinh xắn, hoặc thẻ từ, hoặc mã số, những thứ rất “khó quên” khi ra khỏi nhà. Giá cả đắt đỏ có lẽ sẽ làm nhiều hộ gia đình cân nhắc, tuy nhiên, số tiền bỏ ra sẽ mang đến sự an toàn lâu dài cho gia đình bạn. Các thương hiệu mà chúng tôi gợi ý là:
Điểm thuận tiện đầu tiên đối với cửa nhôm đó chính là nhẹ, điều này hoàn toàn phù hợp với các chung cư, nhà cao tầng, văn phòng hoặc dễ dàng cho người già và trẻ em sử dụng. Do đặc điểm không thấm nước, các loại cửa nhôm còn thường được dùng trong nhà vệ sinh, nhà tắm.
Các loại ổ khóa cửa nhôm thông dụng là: khóa tay nắm tròn, khóa sập, khóa tay gạt…
Với sự phát triển ngày nay, công nghệ mở phá khóa cũng đạt được một trình độ đáng kể. Nếu bạn mong muốn đảm bảo được sự an toàn đáng kể cho gia đình thì ổ khóa cửa thông minh chính là lựa chọn tốt nhất hiện nay.
Cửa cổng là nơi bảo vệ cho toàn bộ ngôi nhà, nó yêu cầu sự chắc chắn và an toàn tuyệt đối so với các loại cửa khác trong nhà. Chính vì điều này, chúng ta nên cân nhắc cẩn thận khi lựa chọn ổ khóa cửa cổng. Các sản phẩm ổ khóa điện tử hay ổ khóa thông minh được xem là sự lựa chọn tốt nhất cho cửa cổng hiện nay.
Câu trả lời là bạn cần phải xác định xem loại cửa bạn đặt khóa tay gạt là chất liệu gì, là cửa cổng, cửa đại sảnh, cửa thông phòng hay cửa nhà vệ sinh, cửa nhà tắm… Đồng thời, bạn cần xem xét đến nhu cầu đảm bảo an toàn của chính mình cùng độ bền của khóa cửa tay gạt giá rẻ.
Xem ngay : Top 10 khóa cửa điện tử giá rẻ đang được ưa chuộng trên thị trường
